Thời báo Tài chính (The Financial Times) gần đây đã đăng một cái nhìn sâu sắc về cách Apple xây dựng chuỗi cung ứng của mình tại Trung Quốc.
Thông qua bài viết, chúng ta nhận thấy một câu hỏi quan trọng, và tác giả bài viết Patrick McGee cũng đã phát hiện ra một số chi tiết đáng kinh ngạc. Và câu trả lời xác đáng cho câu hỏi: Phải mất bao lâu để tháo gỡ khó khăn và xây dựng chuỗi cung ứng tương tự như vậy? – Rất lâu và cần nhiều thời gian chứ không đơn giản trong một ngày.
Vấn đề với phân tích này là không có cách nào dễ dàng để định lượng vấn đề. Chúng ta có thể nhìn vào sản lượng sản xuất toàn cầu, trong đó Trung Quốc có 28,7% thị phần so với 16,8% của Mỹ, hoặc chỉ thị phần của thiết bị điện tử tiêu dùng thậm chí còn chênh lệch nhiều hơn. Nhưng đây chỉ là một phần của bức tranh lớn hơn.
Khu phức hợp điện tử của Nam Trung Quốc được xây dựng dựa trên vốn nhân lực và tài sản vô hình cũng như vốn đầu tư và tiền cách đây từ rất lâu. Điều này làm cho việc “sao chép” mô hình ở thời điểm hiện tại trở nên khó khăn.
Phần lớn khả năng hiện tại của Trung Quốc vượt ra ngoài sản lượng tuyệt đối. Một trong những khía cạnh hấp dẫn nhất của tổ hợp điện tử Nam Trung Quốc là mức độ mà nó đã ăn sâu vào toàn bộ nền kinh tế. FT đã đưa ra một thống kê đáng kinh ngạc. Họ đã tìm kiếm Chứng chỉ ISO (ISO là một cơ quan tiêu chuẩn quốc tế chứng nhận các công ty dựa trên một tập hợp chi tiết về trình độ quy trình) và nhận thấy rằng:
Sự thống trị của Trung Quốc phần nào có thể được định lượng. Vào năm 2021, số tổ chức trong nước đã được kiểm tra để xác nhận các phương pháp hay nhất trong “hệ thống quản lý chất lượng” — chứng nhận ISO 9001 — là 426.716, chiếm khoảng 42% tổng số tổ chức toàn cầu. Đối với Ấn Độ, con số là 36.505; riêng Hoa Kỳ, con số này là 25.561.
Financial Times: Trung Quốc gắn vận may của mình với Trung Hoa như thế nào? (How China Tied its Fortunes to China)
Ở các vùng của Nam Trung Quốc, ISO đã trở thành một đặc điểm của các nhà tuyển dụng lớn đến mức các công ty dịch vụ địa phương áp dụng nhiều phương pháp này với các nhà hàng và câu lạc bộ đêm cũng đang tìm kiếm chứng nhận ISO, có lẽ dựa trên giả định rằng khách hàng quen của họ đánh giá cao chất lượng.
Và điều này thực sự đi vào trọng tâm của vấn đề, khả năng sản xuất của Trung Quốc được đo lường bằng tài sản vô hình và vốn nhân lực cũng như chúng được đo lường bằng số liệu thống kê cứng nhắc và tiền và vốn vật chất đơn giản, lỗi thời.
Đối với các công ty như Apple, điều này có nghĩa là quy mô – khả năng sản xuất vài trăm triệu chiếc iPhone mỗi năm với độ tin cậy cao. Đối với các công ty nhỏ hơn, nó có nghĩa là linh hoạt và quay vòng nhanh.
Ngược lại, ở Thâm Quyến có hàng chục công ty chỉ chuyên về công cụ mà họ có thể chuyển đến xưởng sản xuất vào ngày mai, cùng với một nhóm vận hành công cụ đó. Các cụm công nghiệp là một hiện tượng nổi tiếng, nhưng không có cụm nào có quy mô và chiều sâu để so sánh với Thâm Quyến ngày nay.
Điều đó đang được nói “tàu đã rời ga”. Các công ty Mỹ đang làm mọi thứ có thể để giảm và/hoặc loại bỏ sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Chúng ta đã nghe tin đồn rằng Apple muốn chuyển phần lớn hoạt động sản xuất ra khỏi Trung Quốc trong vòng 5 năm. Không biết liệu điều này có đúng hay không, nhưng chỉ có Apple mới có thể dự tính được dòng thời gian đó. Không có sự thay thế sẵn sàng, và có lẽ sẽ không bao giờ có.
Chuỗi cung ứng thiết bị điện tử trong tương lai có khả năng phân mảnh ở hàng chục quốc gia như Mexico, Việt Nam và Malaysia. Và sự phân mảnh đó sẽ tạo thêm ma sát cho hệ thống và có thể khiến hệ thống dễ bị tổn thương hơn trước những gián đoạn định kỳ.
Trung Quốc cũng không đứng yên. Chi phí lao động đã tăng lên ở Trung Quốc trong nhiều năm do thu nhập tăng và nhân khẩu học không thuận lợi. Khi Apple bắt đầu sản xuất tại Trung Quốc, hầu hết nhân viên của Foxconn đều làm việc theo thời vụ, họ sẽ trở về nhà ở vùng nông thôn trong thời gian rảnh rỗi. Con cái của họ làm việc tại nhà máy ngày nay có nhiều khả năng được nuôi dưỡng ít nhất một phần ở thành phố và muốn có iPhone và iPad cho riêng mình. Mặc dù các tranh chấp thương mại gần đây giữa Trung Quốc và Mỹ là chất xúc tác để bắt đầu quá trình này, nhưng nó gần như chắc chắn là điều không thể tránh khỏi.
Theo Jonathan Goldberg (TechSpot)