Báo cáo mới từ Climateworks Centre (Đại học Monash, Úc) giới thiệu mô hình khu công nghiệp phát thải ròng bằng không, mở ra hướng tăng trưởng xanh và bền vững cho TP.HCM.
Một báo cáo mới từ Climateworks Centre, tổ chức trực thuộc Đại học Monash (Úc), vừa công bố lộ trình chuyển đổi hướng tới mô hình khu công nghiệp phát thải ròng bằng không (Net Zero Industrial Precinct – NZIP) cho Thành phố Hồ Chí Minh. Đây được xem là định hướng quan trọng giúp trung tâm kinh tế lớn nhất Việt Nam vừa duy trì tăng trưởng công nghiệp, vừa hướng đến phát triển bền vững trong dài hạn.
Hướng tới nền công nghiệp carbon thấp
Theo Climateworks Centre, việc giảm phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực công nghiệp – vốn là ngành tiêu thụ năng lượng lớn nhất cả nước – đóng vai trò then chốt trong hành trình đạt mục tiêu phát thải ròng bằng không (net zero). Mô hình NZIP được thiết kế để các bên liên quan — từ doanh nghiệp, nhà đầu tư đến cơ quan quản lý — cùng phối hợp sử dụng hạ tầng, công nghệ và nguồn lực chung nhằm thúc đẩy chuyển đổi năng lượng, tối ưu hiệu suất và đẩy mạnh điện khí hóa.
Khác với cách tiếp cận rời rạc truyền thống, NZIP tạo ra một hệ sinh thái hợp tác toàn diện, giúp cắt giảm phát thải hiệu quả hơn, đồng thời mở ra những lợi ích về kinh tế, môi trường và xã hội cho toàn bộ khu vực công nghiệp.
Năm khu công nghiệp trọng điểm được lựa chọn
Báo cáo tập trung vào năm khu công nghiệp chiếm hơn 70% tổng mức tiêu thụ năng lượng công nghiệp của TP.HCM, gồm: Khu Công nghệ cao Sài Gòn, Khu Chế xuất Tân Thuận, Khu Công nghiệp Tân Tạo, Hiệp Phước và Đông Nam. Đây là những khu vực được xem là hạt nhân cho tiến trình chuyển đổi xanh, có thể trở thành hình mẫu cho các địa phương khác trong tương lai.
Ông Khuất Tuấn Anh (Ben Khuat), Giám đốc Chính sách của Climateworks Centre Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc xây dựng các khu công nghiệp NZIP sẽ tạo ra động lực tăng trưởng mới cho thành phố.
“Khi công nghiệp chuyển mình sang mô hình carbon thấp, TP.HCM không chỉ góp phần vào mục tiêu net zero quốc gia mà còn nâng cao vị thế cạnh tranh, thu hút vốn đầu tư xanh và khẳng định vai trò dẫn dắt khu vực,” ông nói.
Climateworks Centre đề xuất lộ trình giúp TP.HCM phát triển khu công nghiệp phát thải ròng bằng không.
Tăng trưởng kinh tế gắn với phát triển bền vững
Trong hai thập kỷ qua, Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng GDP trung bình gần 7% — một trong những mức cao nhất khu vực. Tuy nhiên, song song với tăng trưởng là sự gia tăng đáng kể của lượng phát thải, khi ngành công nghiệp hiện chiếm hơn một nửa tổng tiêu thụ năng lượng quốc gia. Trên bình diện toàn cầu, công nghiệp cũng là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm hơn một phần ba tổng lượng phát thải.
Theo ông Khuất Tuấn Anh, điều này cho thấy vai trò trung tâm của lĩnh vực công nghiệp trong hành trình toàn cầu tiến tới net zero vào năm 2050.
“Mô hình NZIP giúp giảm phát thải với tốc độ và quy mô phù hợp, đồng thời đưa TP.HCM trở thành một trong những đô thị tiên phong tại châu Á trong phát triển công nghiệp xanh,” ông chia sẻ.
Hợp tác quốc tế cho hành trình Net Zero
Báo cáo của Climateworks Centre được xây dựng dựa trên chuỗi nghiên cứu về các khu công nghiệp phát thải ròng bằng không tại Úc và Đông Nam Á, với sự hợp tác của Trung tâm Tư vấn – Thông tin – Bồi dưỡng nâng cao trình độ Quản trị doanh nghiệp và Ứng dụng khoa học quản lý kinh tế (CIT) thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM.
Trước đó, vào tháng 9/2024, Climateworks Centre và Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM đã ký Biên bản ghi nhớ tại Diễn đàn Kinh tế TP.HCM lần thứ 5, khởi động chương trình hợp tác nhằm chuyển đổi các khu công nghiệp của thành phố theo mô hình NZIP.
Thành lập năm 2009, Climateworks Centre là tổ chức phi lợi nhuận thuộc Đại học Monash, được hình thành thông qua hợp tác giữa trường đại học, Chính phủ Úc và Quỹ Myer. Tổ chức này tập trung vào việc kết nối nghiên cứu khoa học với hành động thực tiễn, thúc đẩy quá trình giảm phát thải khí nhà kính và giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở ngưỡng 1,5°C. Với mạng lưới hoạt động trải rộng tại Úc, Đông Nam Á và khu vực Thái Bình Dương, Climateworks Centre đang trở thành một trong những tổ chức tiên phong trong việc hỗ trợ các chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng thực hiện chuyển đổi xanh, trong đó TP.HCM được xem là điểm sáng mới của khu vực.
